مجموعه شعر «باشینی اوجا توت ائینالی داغیم» سروده‌ی بهمن پورباقری (حسرت) در 96 صفحه به قطع رقعی منتشر شد. دکتر ح. م. صدیق بر این مجموعه مقدمه‌ای نگاشته‌اند که در زیر می‌خوانیم:
یورد سئوگیسی
الینیزده اۏلان کیچیک حجملی و درین دویغوسال شعر مجموعه‌سی «حسرت» تخلص ائدن آقای بهمن پورباقری‌یه عایددیر. اۏ، تبریزین دوه‌چی محله‌سینده دۏغولوب، ائینالی اته‌ڲینده بۏیا باشا چاتمېش، هر یئرده و هر بیر مقامدا یورد سئوگیسی و تبریز عشقی ایله یاشامېشدېر. بو اینجه صنعت خادمی مختلف ایشلری یانېندا شاعرلیڲه ده باشلامېشدېر.
حسرت، اؤز آدې‌نېن معناسېنې یاخشې بیلن بیر انساندېر و بو معنا یؤنۆ ایله ده شعر یازمېشدېر. انسان شعرده، عادی دیل ایله دئیه بیلمه‌دیکلری سؤزۆ دیله گتیرر. حسرت ده عادی دوروملاردا آچېقجا سؤیله‌یه بیلمه‌دیکلری آمال و آرزولارېنې یېغجام شعرلر ایله سؤیله‌ییر.
حسرت بونو گؤستریرکی اۏ نیسگیلی بؤیۆک بیر شاعردیر. اۏندا اۏلان آجې دویغولار، همین بو نیسگیلدن قایناقلانمېشدېر. فردی و شخصی دویغولار ایله یئردن- گؤیه فرقی اۏلان بو نیسگیل، وطن نیسگیلی، ائل دردی و تۏپراق غمی‌دیر:
آجېلار آغنایېر اۆستۆمه منیم
تۏپراغام، بیلمیرم هارا اَله‌نیم
یۏخ اۏلوب کیملیڲیم، ایتیب وطنیم
اۆره‌ڲیم دارېخېر سنی گؤرمه‌ڲه![1]
بئله شعرلر گؤستریرکی شاعر بیر درین دنیا گؤرۆشۆنه ده مالکدیر. اۏ، انسانی یالنېز فیزیکی باخېمدان یۏخ بلکه معنوی جهتدن ده تانېماق ایسته‌ییر. شاعر هر انسانی معنوی بۏیوتلو بیر وارلېق حساب ائدیر. انسان اۆچۆن اولوسال بیر منسوبیته اینانېر. بئله حساب ائدیر کی انسانېن یئرلی مدنیت و یئرلی کیملیڲی تاپدالانېرسا، اۏ محو اۏلوب گئده‌جکدیر و یالنېز ائله همین مسأله سبب اۏلورکی بو آجې دوروما گؤز یومماسېن. دار گۆنه دؤزمه‌سین و سئوگی‌نین برباد اۏلونماسېنا بۏیون اڲمه‌سین. و هر حالدا اؤز آرمانی و ایده آلی اۏلان معشوقه‌سینی آرایېب. آختارېر و اۏنسوز حیات سۆرمڲی ممکن سۆز حساب ائدیر و اۏنون اۆچۆن دارېخماسېنې دیله گتیریر:
دار گۆنده قالمېشام سَسیمه سَس وئر
حیات باخچاسېنا یاشېل نفس وئر
ایستر اؤزگۆرلۆک وئر، ایستر قفس وئر
اۆره‌ڲیم دارېخېر سنی گؤرمه‌ڲه![2]
وطن اۏلادې‌نېن گاهدا اؤزۆندن چېخېب اۆزگه دۏنو گئیمه‌لری، اۏنو داهادا اینجیدیر. انسانلارېن اؤزلری ایسته‌مه‌دن بئله ضدیت‌لر ایچینده یاشاماسې حاققېندا دۆشۆنۆرکن، بئله حساب ائدیرکی انسان اؤزۆنۆ محکوم کیمی قبول ائتمه‌ملیدیر. دۏغرودور، حیات ضدیلتر ایله دۏلودور، بو ضدیتلردن ایسه کمال و یئتگینلیک یارانار. لاکن اۏ، استبدادچېلار الیله ایجاد اۏلونونان غیرانسانی و غیر طبیعی ضدیّتلره، دؤزمۆر و کیمسه‌نی‌ده یئرسیز بو یۆکۆملۆلۆڲه دؤزمڲه دعوت ائتمیرکی هئچ، بلکه اۏنلاردا اۏیانېش دویغولارې آشېلاماغا چالېشېر و اؤزلۆڲۆ ایله کۆسمه‌مڲه چاغېرېر و بیری بیرینی ایتیرممه‌دن سؤز آچېر:
آدېنی داشېیېر آرازېن سویو
اۏدور دڲیشیلیب بۆتۆن حال- خویو
هایېمی هویلاسېن دَرین بیر قویو
یئتر کی، منیم‌له مهربان اۏل سن![3]
حسرتین شعر مجموعه‌سی‌نین کۆچه‌لرینده، همین دویغوسال حیاتېن گؤز یاشلارې واردېر، اۏ تکجه ایناندېغې و بئل باغلادېغې سئوگینی و حقیقتی ایسته‌ییر. وارلېقدا انسانېن اراده‌سینه اینان شاعر، دئییرکی وارلېغې یۏخ ائتمک اۏلماز، یۏخ ائتمک ایسته‌ین شیطانلارېن ایسه عاقبتی دهشتلی و قورخونج اۏلاجاق. اۏنلارا یاردېم ائدنلرده، اۏنلار کیمی سوچلو سایېلېرلار. حیات گئرچکدیر، یاشایېش بیر حقیقتدیر و بو حقیقته مرثیه اۏخویوب عزا توتماق یئرینه، اۏنون درینلیک‌لرینه جوموب کمال و یئتگینلیک آردېنجا گزمک لازمدېر و هر حالدا دیله گلمک و دانېشماق گرکمکده‌دیر:
قَهرد‌ن آرازېن گؤزلری دۏلوب،
سئوگی تارلاسې‌نېن چیچه‌ڲی سۏلوب،
اؤزۆم ده بیلمیرم نه تَهر اۏلوب،
منی کیم گَتیریر دیله، بیلمیرم.[4]
حسرتی بیر طرفدن ده تصویرچی و چۏخ یاخشې توصیف ائتمڲی باجاران شاعر سایماق اۏلار. اۏنون توصیفلری جهتلی و یؤن وئرن بیر توصیفلردیر. یعنی اۏخوجونو بیر سمنه سارې یؤنلدیر و اۏندا حرکت ائتمڲه اینام ایجاد ائدیر. اۏ، توصیف اۆچۆن، گئرچک دورومدان سئچدیڲی حاللار اۆزرینده دایانېر و بیر دایره نقطه‌سی کیمی همین حاللار اطرافېنا دۏلانېر. مثال اۆچۆن تصویر ائتدیڲی بیر گۆللۆ چمنده، وطنین قارا گئیمه‌سیندن و عاشورا ماجرالارې‌نېن تکرار اۏلماسېندان سؤز ائدیر:
باشېنې چیڲنینه قۏیوب یاسَمن
بنؤوشه اۏخشایېر، آغلایېر چمن
یارالې‌دېر وطن، یاسلې‌دېر وطن
اڲنیندن قاراسېن چېخاتمېر باغېم.
قانلې یاش اۏتورموش زامان گؤزۆنده
مَله‌شیر بالالار جېغېر دۆزۆنده
عاشورا قورولوب باغېن اؤزۆنده
اڲنیندن قاراسېن چېخاتمېر باغېم.[5]
بو کیچیک شعر مجموعه‌سی‌نین شعر جوهره‌سی شاعرین «ائینالې داغې» وصفینده یازدېغې نسبتاً اوزون شعرین بطنینده یئرلشمیشدیر. شاعر بورادا یاشادېغې و بۏیا باشا چاتدېغې یوردونو جاندان عزیز توتور، تبریزین محتشم کئچمیشینی یادا سالېر و اصلینده اؤزۆنه و اۆزۆ کیمیلره خطاب ائدیب دئییرکی:
باشېنې اوجا توت!
گئرچکدن ده بو یوردون اولادی باشلارېنې اوجا توتمالېدېرلار، چون کی غیرت بایراغې، شرف کانی، اصلانلار یوردو و ... :
سن غیرت بایراغې، شرف کانې‌سان
اصلانلار یوردوسان، محنت داغې‌سان
«ستّارخان» دامارې، بابک قانې‌سان
باشېنی اوجا توت ائینالې داغېم![6]
ایسته‌کلرینی آچېق- آیدېن دیله گتیرن شاعر، اصلینده دئمک اۏلار کی وطن عاشقی‌دیر. بو عشق اۏنو حتی اؤلۆمه سارې گئتمڲه ده چکه بیلر. لاکن شاعر گؤستریرکی هئچ زامان اومیدسیزلیک و یأسه یؤنلمه‌ملیدیر. اگر اؤلۆم ایسترسه‌ده، اصلینده سمبلیک حالدا وطن دردی‌نین آغېرلېغېن دیله گتیریر:
دئیین آنا وطن سینه داغلاسېن
خۏجالې یاراسېن، آغ‌دام باغلاسېن
آراز سېزېلداسېن، خزر آغلاسېن
آی اؤلۆم هارداسان؟! گل منی قورتار.[7]
من، حسرت تخلصلو آقای بهمن پورباقری، بو دویغولو شاعرین نشر اۏلان ایلک شعر مجموعه‌سینی مثبت قارشېلایېرام و اومید ائدیرم کی اۏنون دیگر اثرلری دالبادال یایېلېب، چاغداش شعر مجموعه‌لریمیز یانېندا پارلاق کؤزلر کیمی اوجاغېمېزې ایسیندیرسین.
دکتر ح. م. صدیق
تبریز – 16/3/96
[1] بو کتاب، ص 19.
[2] بو کتاب، ص 20.
[3] بو کتاب، ص 22.
[4] بو کتاب، ص 24.
[5] بو کتاب، ص 29.
[6] بو کتاب، ص 8.
[7] بو کتاب، ص 29.