ادبیّاتیمیزین سماسیندان داها بیر پارلاق اولدوز اسگیلدی!
آیدین تبریزلی
اوُزونو اولو شهریارین شاگیردی سانان و اونون صادق و فعال داوامچیسی: محمدرضا ملک پور(شرفخانالی ناظیر) بیرمودده ت خسته لیک دوُورو سوره ن ده ن صونرا ، البرز استانینین مرکزی : کرج شه هرینین : "قایم"آدلی خسته خاناسیندا ، حیاتینی ده ییشدی !
اونون بارلی-به هرلی حیات باغیندان چوخلو ثمره لر ادب دونیامیزا ارث یئتیشیبدیر. اوستادین حه له چاپ اولمامیش اثرلرینده ن علاوه ، نئچه-نئچه ایشیق اوزونه چیخمیش منظوم و منثور کتابلاری ، او جومله ده ن : ایکی قالین-قئییم فارسی و آذربایجان دیللرینده دیوان ، بیزه یادگار قالیبدیر کی بو بوُیوک صنعتکارین اطرافلی و گئنیش یارادیجیلیق دونیاسینی ، چوخ سایلی اوخوجو کوتله لرینه تصویر ائدیر.
شرفخانالی ناظیر تخللوص ایله درین معنالی ، رنگارنگ مضمونلو ، موختلیف ژانرلاردا سایسیز اثرلر آرایا -عرصه یه چیخاران شاعیر، گونش ایلی ۱۳۱۷-ده ، آذربایجانین : اورمو دریاچاسینین ساحیلینده ، اروَنَق ماحالینین ، شرفخانا لیمانیندا دونیایا گوُز آچمیشدیر.
ابتدایی تحصیلاتینی ، ۵-نجی صینیفه قه در ، دوغما شه هری: شرفخانادا کئچیریب ، ۶-نجی کلاسی آناسینین دوغما شه هری: "دریان"دا بیتیریب ، دینی عئلملری الده ائتمک اوچون ، تبریزه ، اوراداندا "قم"شه هرینه گئتمیشدیر . قم دا اوخویارکن "سطح" وه "خارج ِ شطح" دوُوره لرینی تمامه یئتیریب ، تهران اونیوئرسیتئتینه یول تاپیب ، اسلامی حوقوق ریشته سینده فوُوق-ی لیسانس سندینی آلماغا ناییل اولموشدور .
شرفخانالی ناظیر نئچه موددَت تهران مدرسه لرینده وه کرج شه هرینین اسلامی آزاد دانیشگاهیندا تدریس ائتمیشدیر. اونون تورکو،فارسی وه عرب دیللرینه احاطه و تسللوطو وار ایدی .
او ، ۱۲ یاشیندا اولارکن ،شئعیرین ایلک میصراعلاری ایله تانیش اولوب ، گونو-گونده ن آرتیق آذربایجان ادبیّاتینین ساحیلسیز اوکئانیندا گزیشمه یه جهد گوُسترمیشدیر .
زنگین ادبی یارادیجیلیغا مالیک اولان ناظیر-ی شرفخانانین بدیعی ثروتی ، آذربایجانجا وه فارسیجا بوُیوک کوللییّاتدان عیباره تدیر. شاعیرین تورکجه دیوانینا ، آذربایجان ادبیّات خادیملری:یحیی شئیدا ، عزیز محسنی ، محمدحسین صدیق وه آیدین تبریزلی اوُن سوُز یازمیشدیرلار. بو سطیرلرین یازاری :آیدین تبریزلی-نین مقدمه سینده ن بیرنئچه فراقمئنت:
... حیات ، بئله حیاتدیر . بیر گون:" عاله م داغیلارسا، زامان محو اولارسا ، مکانلار -مکانسیز لیق ده نیزینده بوغولارسادا ، من داغیلمارام ، محو اولمارام من... بوغولان دئییله م ، بوغولمارام من" دئیه ، یومروغو ایله: "چین دیوارینی ییخماق نه دیر دئیه ن اینسان ، گونلرین بیر گونونده ، نئچه اون ایللیک تجروبه لر مالیکی ،او بویدا گونه شین ایستیسینی - حراره تینی ، ایشیغینی - نورونو ، بیر آنجا-دا دویا بیلمه ییر ، دوزو-دونیایا ساچیلمیش شوُوقونو ، گوجلو گوُزلوکله ده ، گوُرمه یه ایقتیداری اولماییر... نه بیلیم : بلکه ده اصلینده ن - کوُکونده ن گوُره بیلمه ییر؟!
بو نه دئمکدیر ؟!
یعنی: ... بیلدیم کی ، هئچ نه بیلمه ییره م ؟!
بونونلا بئله ،اوندا قه ریبه بیر دیره شمه ، چه کیش-برکیش ، طوغیان ائتمکده دیر:
یوز ایل اگر بوشالسام اوُزومده ن اوشمع تک ،
مردانه قامتیم دایانار یئرده داغ کیمی...
"صدبار اگر تهی شوم از خویشتن چو شمع ،
بار دگربه قامت مردان ایستم..."
دئمه ک ، او دیریلییین ، موطله ق دیری قالماسینا ایناناراق ، صحّه قویور.
...دالغالان ..
قوی کئچسین عوُمور ایل به ایل ...
اوُلوم یوخدور سنه ...
آخی:
سن ،
حاقسان !
"آیدین تبریزلی"
... اوگونده فانتان ائدیردی بو ولکانلی داغ... قوشمالارین ، قه زه ل لرین ، مثنوی لرین ، بایاتیلارین ...یانار داغی!
سه سینده نه لر یاتیب ، گیزلنمیشدی ایلاهی... محبّت لی گوُزلرینین، اوجو-بوجاغی گوُرونمه یه ن ، ساحیلسیز دریاسیندا،دقیقه لرین ، ثانییه لرین،آرخاسینجا قاچان، کوُیره ک اوره کلی،ساققالی آغارمیش دوشونجه لر ائولادی، زولال ، آیدین موُوجلرین اته یینده اَیله شمیشدی حه له ده !
"من گونه ش کوُزویه م...
یاراشماز منه:
باغ کیمی سارالام
گول کیمی --
صولام ...
-- گره ک له
یازیلیب
وارلیغیم منیم..
من ،
گره ک یاشایام، من گره ک قالام!"
مادّی دونیادا ، بیر اولدوزون اته یینده،گونه شین سانسیز شوعاع لرینین ، یالنیز بیرجه سینین مئحورینده،سیلدیریم بیر قایانین آدینین کوُلگه سینده،اسرارانگیز ده نیزلرین آغزی کوُپوکلو لپه لرینده ... داها نه لرده یاشاماق ایسته ییر... قالماق ایسته ییر؟..
یوخ! ائله جه یاشاماق،قالماق آرزوسوندا دئییل شاعیر... باشقا عصره،باشقا دوُوره-زامانا کوُچمه ک،قالماق،سوزمه ک،گئتمه ک،یوروش،آخین... خه یالی ایله،قلمی نین اوجو ایله ، معمّالی ایستکلرین یاشیل قانینی...سئوگی مسلخینده،کاغاذ اوسته انده ریر!
"شهریار"ی باشقا بیر طه حه رده،باشقا شه کیلده تانیییر. اوستاد، شهریارین ذهنیّتی-روحو گزه ن دولایلاری-قاتلاری، بوتون وارلیغییلا،حیسّیّاتیلا گزیشیر...یازیر... چکیر تصویره گوُرونمه زلری...فیکره گله ن، حیسّ اولمایان،لمس اولمایان، یوخلوقدا ال-آیاق چالان نامرئی... یوخ وارلیقلاری!
شهریارین فارسیجا تصویرلنمیش ذهنیّاتینی،آنا دیلینده چکیر تصویره... قه ریبه دیرکی"شهریار"شئعیریمیزین کاییناتا سیغیشمایان اوکئانینین، حه تتا بیرجه قاریجینی دا،بیرجه چیمدیک لییینی ده، گوُزده ن یاییندیرا وه سئحیرلی شئعیر فیرچاسی ایله افسون ائتمه یه...
بورادا ایکی ظنّ، ایکی دویغو چیخیر اورتایا...
"ناظیر"ین قارتال قانادلی"ایلهام قوشو"نون هارالاردا گزمه یه ایقتیداره مالیک اولدوغو...
وه-شئعیریمیزین فضاسینین کاییناتیندا داها گئنیش یاییلدیغی دونیاسینین ووسعه تی!
سوُیله گوُروم کیمسن گوُزه ل ؟
گونه شیمسن،آییمسانمی؟
اوره ییمین چیرپینتیسی،
سینه مده کی هاییمسانمی؟
اولدوزومسان،آییمسانمی؟
نه لر یاتیب سه سینده بو اینام لی شاعیرین؟
چیرپینتیلی بیر شور، گیزلی بیر حوزون،یئنی یئتمه بیرایسته ک ، یارالی،قانی سیزان بیرحسره ت،اینتیظار بویالی بیرنیسگیل، دالغالانماییرمی اونون ایپک یاتاقلی،حریر سه سینده؟!
و تاُسسوفلرله، بو روُیالار شاعیری ، خلّاق وه خاریقه لر یارادان شاعیر، ۱۴۰۰-نجو گونش ایلینین شهریور آیینین ۱۶-سیندا ، عوُمرونون ان چوخ حیصصه سینی یاشادیغی شه هر ین ، البرز اوستانینین مرکزی : کرج شه هرینین "قایم"آدلی خسته خاناسیندا، ائلینین ، اوباسینین سوُزونده ن -صوووندان، ادبیّاتیندان آیریلیب ، حیاتلا ابدیلیک اولاراق ، ویداعلاشدی وه صاباحیسی گون ، همیشه دیلینین ازبری اولان: تبریز شه هرینین "وادی رحمت"مزارلیغینین هنرمندلر قیطعه سینده ، آنا دوغما تورپاغین باغرینا سیغینیب ، جاودانه اویودو !
شرفخانالی ناظیری ، اونون یانیلماز وه اوُلمه ز شئعیرلری ، دونیا وارکن ، وطنینین ...وطنداشلارینین اوره کلرینده یاشاداجاقدیر.