این کتاب بخشی ا‌ست از کتاب درسی آکادمیسین ‌علي اوسط قلی‌اف که از چاپ1972 اقتباس و به فارسی درآمده ‌است. این اثر در سال 1353 با نام «از پیدایی انسان تا رسایی فئودالیسم در آذربایجان» XE "آذربایجان"  توسط استاد ترجمه و منتشر شده است. اکنون این کتاب با نام «تاریخ آذربایجان» توسط نشر یاران در تبریز به چاپ رسیده است.

کتاب حاوی چکیده‌ی تاریخ مدوّن علمی چند استان کنونی از کشور پهناور ایران است. مؤلف کوشیده است در دادن این خلاصه، به آخرین اکتشافات و منابع دانش تاریخ مترّقی معاصر تکیه کند و بیش از هر چیز، سیر و جریان عینی حیات اجتماعی را بر سرزمین مورد نظرش دنبال نماید و تصاویری روشن از اوضاع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دوران‌های گوناگون روند پیدایی و رسایی قومی به دست دهد و به بررسی آن بنشیند.

گرچه در بعضی جاها ـ از جمله در بررسی بخش پیدایی و رسایی کاپیتالیسم که ترجمه‌ی آن در این کتاب نیامد ـ در برخی موارد، مثلاً در مورد استیلای تزاریسم بر آذربایجان XE "آذربایجان" شمالی و قتل و غارت دولت روسیه‌ی تزاری در ولایات قفقاز XE "قفقاز" ، مؤلف کتاب راه نادرست غیر علمی شگفت‌آوری پیموده است و این فاجعه‌ی تاریخی مردم ما را به هر حال، توجیه و پرده‌پوشی کرده است، باری همه‌ی این‌ها، ما را از خواندن و بررسی اثر او که جریان ایران‌شناسی را در بیرون از مرزهای کشور ما فراچشم می‌آورد، باز نمی‌دارد. اثر بر بنیاد طرحی رسا و علمی نگارش یافته است و ما بر این عقیده هستیم که ترجمه‌ی آثاری مشابه آن در تکامل تاریخ‌نویسی کشور ما اهمیت شایانی خواهد داشت. و ما را با ديدگاه‌هاي ديگران در باب تاريخ ايران آشنا خواهد ساخت.