محمد داوریار اردبیلی
خلقی‌میزین مدنی ـ ادبی ارثی‌نین قورونماسیندا، ملّی ـ معنوی بیرلیگی‌نین محکم‌لنمه‌سی یولوندا حل ائدیجی آددیملار آتان، آذربایجان ادبیاتی‌نین گؤرکملی نماینده‌سی، علمی ـ مدنی جاذبه‌سی و تخنکی ـ تخصصی چکیسینه گؤره معاصر ادبیاتچیلار آراسیندا آدی اؤن سیرالاردا چکیلن و ادبی فکر جریانلاری‌نین جهتلری‌نین معین‌لشمه‌سینده رولو اعتراف اولونان مقتدر ادیب، ادبیاتشناسلیق علملری‌نین بؤیۆک عالِمی، معاصر ادبی پروسه‌لره تأثیر ائده بیلن و جهت وئره‌ن ادبی شخصیت کیمی قیمت‌لندیریلن ديلچی، دیل، ادبیات، معارف و مدنیّتیمیزه گؤستردیگی محتشم خدمتلرینه گؤره حرمت قازانان، مشهور اولان معارف‌چی مؤلف، تجربه‌لی معلم، مهارتلی تعلیم ـ تربیت اوستادی ادبیاتیمیزین جانلی کلاسیکی، مدنیّتیمیزین سیّار دائرة المعارف، کلاسیک ادبی ـ مدنی ارثی‌میزین یورولماز تدقیقاتچیسی و نظریه صاحبی، بو ارثین بیر چوخ مدنی ده‌گه‌رلری، علمی مسأله‌لری و نظری مسئله‌لری‌نین تحلیلینده حرفه‌ای و نظری اهمیّتلی اعتبارلی فکرلر صاحبی، مدنی تشبُّث‌لره طرفدار چیخان زحمتکش ادیب، ملّی ایره‌لیله‌ییشه باغلی تدبیرلردن حمایت ائده‌ن، فایدالی علمی ـ ادبی فعالیتلری آلقیشلایان دیلچی عالِم، ادبی دیلین، معارف‌چیلیگین و ملّی تفکر و شعورون تکاملونده مستثنا خدمتلری اولان، ادبیاتیمیزین نئچه ـ نئچه اساس مسأله‌لری‌نین دیلچی‌لیک تحلیل، تۆرکۆلۆژیک تشریح و ادبی تفسیرین وئرمیش؛ ناطقلیک مهارتی، محاضره‌چیلیک استعدادی، مترجم‌لیک قابلیّتی، یازیچیلیق باجاریغی، تدقیقاتچی‌لیق تجربه‌سی، یارادیجیلق انرژی، تربیه‌وی نفوذو؛ معلملیک لیاقتی و شاعرلیک طبیعتی ایله فرق‌لنن، اسکی، کلاسیک و معاصر دُور شرق و آوروپا ادبیات و ادبیاتشناسلیق مسئله‌لرینه و اجتماعی ـ فلسفی فکر جریانلارینا، مدنیت و تمدن تاریخینه دریندن بلد اولان متفکر؛ عقلی امک قهرمانی، ذهنی امگه اساسلانان پئشه‌لرین اوستاسی، معنوی استحصالات قاباقجیلی، آکادمیک نزاکتی، امک انتظامی، علمی امانت‌دارلیغی ایله معروف اولان، دۆشۆنجه مبارزه جبهه‌لری‌نین جسور پیاده عسکری و جسارتلی مدافعه‌چیسی، معاصرلری ایچه‌ریسینده درین ذکاسی، ایتی عقلی، محکم اراده‌سی، زنگین حیاتی، چوخ ساحه‌لی علمی ـ ادبی یارادیجیلیق تجربه‌سی و معنوی ظرفیتی، دقیق‌‌لیک، اوزاق گؤره‌نلیک، هر طرفلی دۆشۆنجه، درّاکه و تفکّره مالک اولماسی، تۆکنمز بیلیک، غیری عادی استعداد، خارق‌العاده امک قوّه‌سی، علمی قابلیت، عقلی امک محصولدارلیغی، اؤزۆنه مخصوص علمی ـ نظری متانتی و جسارتلی‌لیگی، تفکّر عالمی، وطنداشلیق غایه‌سی و یورد سئورلیک احتراص‌‌لیلیغی، ادبی امگی یۆکسک آیدینلیق سویه‌سی و فعاللیغی، خاص ملاحظه‌لری ایله، عزمکارلیغی، ساغلام روحو، سارسیلماز اراده‌سی، کلاسیک اثرلر باره ده حرفه‌ای ـ آکادمیک موقعی، تنقیدی ـ تحلیلی مناسبتلری، علمی ـ ادبی معروضه‌لری، محاضره‌لری، چیخیشلاری، اؤزۆنه مخصوص دۆشۆنجه طرزی ایله سئچیلن، گئنیش معارف‌چیلیک ایشی آپاران آذربایجان‌شناس ـ دیل چیلیگین چوخ ساحه‌لی تدقیقاتچیسی، معاصر ادیبلریمیزدن ان نفوذلوسو، ملّی ـ مدنی قوروجولوق‌دا و ادبی ـ بدیعی یارادیجیلیقدا بؤیۆک رولو اولان، آذربایجان اجتماعی فکری‌نین گؤرکملی سیمالاریندان؛ عموم آذربایجان ادبی ـ مدنی حرکاتین بانی و باشچیلاریندان، زمانه‌میزین معارفچیلریندن، خلقی‌میزین اجتماعی ـ مدنی یۆکسلیشی، علمی ـ فنی ایره‌لی‌لئییشی یولونو ایشیقلاندیران، عُمرۆنۆ گۆنۆنۆ خلقین معارف‌لنمه‌سی و مدنی‌لشمه‌سی یولوندا گیرو قویان، ملّی ـ مدنی و ادبی ـ بدیعی حقیقتلرین تصدیقینه خدمت ائده‌ن، کامل معلم، یارادیجی عالم، مُدرک متفکر شخصیت و آچیق فکرلی، ساغلام عقیده‌لی بیر معارف و مدنیت خادمی، ملّی مدنیت، ملّی شعور و ملّی اؤزۆلۆ درکی مضمون، و ماهیت‌جه یئنی مرحله‌لره یۆکسلتمیش یازیچی... بلی، بئله سلسله اۆستۆن خاص کیفیّتلری اولان، عقلی امک رشادتی گؤسترمیش و عموم خلق سئوگیسی قازانمیش شخصیت «دۆزگۆن»ـ تخلوصلو دوکتور «حسین محمدزاده صدیق» دن عبارتدیر...
دوغما و مشهور آداملار حقّینده یازماق، سؤز دئمک، بیر نئچه جهتدن چتینلیک یارادیر. آداما ائله گلیر کی بؤیۆک شخصیتلر سنین گؤردۆگۆن، دویدوغون کیمی زامان ـ زامان هامی‌نین دقتینده اؤزۆنۆن انسان‌جاسینا مدنی شخصیتینی فورمالاشدیرا بیلیب، دوغمالارلا گۆنده‌لیک اُنسیت، سؤز، فکر، آرزی و سئوینجلرین پای ـ پۆشک اولونماسی دا یازیلاجاق، دئییله‌جک صمیمی دویقولارین سانکی تأثیرینی آزالدیر...
عموم ملّی دگه‌ر کسب ائتمیش مشهور شخصیتلر حقّینده یازماق دیلی‌میزین لغت خزینه‌سیندن سایسیز ـ حسابسیز سؤزۆ صاف ـ چۆرۆک ائتمک مسئولیتی طلب ائدیر... بو وقت تعریفلر، خصلتلر بنزتمه‌لر، گؤتۆر ـ قوی ائدیلیر، بؤیۆک شخصیتین ماهیتینی آچیقلایان سرراست افاده‌لر ایشلتمک احتیاجی حس اولونور. اوغورلو، شرفلی، زنگین و معنالی عُمر یاشامیش، دائم قایغیسینی و محبت‌تینی حس ائتدیگیم گؤرکملی عالِم، تانینمیش ادیب، مدنی خادم، یازیچی ـ تدقیقاتچی، اؤزۆنده بیر چوخ عموم ملّی آرزی و مِیللری، بشری دگه‌رلری بیرلشدیره‌ن آغ‌ساققال دوستومون، معلمی‌مین، اجتماعی فکر تاریخیمیز، آذربایجان معارفینده، تربیه‌وی محیطینده، ملّی علمی‌میزین و علمی پوتانسیِلین تکاملونده یئرینی، موقعینی تعیین ائتمه‌یه احتیاج دویورام، چتینلیک چکیرم...
یاشیندان و تجربه‌سیندن دوغان مُدرکلیگی، زنگین علمی ـ منطقی تفکّرو، صمیمی قایغی‌کش طبیعتی، اونو منیم اۆچۆن یول گؤستره‌ن آغ‌ساققالا، اوزاق گؤره‌ن عالمه، محبتلی معلمه، شفقتلی اوستادا، فلسفی و علمی ـ ادبی بیلیکلر منبعی، مهربان دوستا، ماراقلی یولداشا، فکر، آرزی و درد اورتاغینا، مصلحت‌چی‌یه چئویریر...
اونون پروفسورلوغوندان، قایغی‌کش، طلبکار معلم‌لیگیندن، منیم شاگردلیگیمدن، اؤیره‌نمه‌گه جان آتماغیمدان باشلانان دوغمالیق و بو دوغمالیغین حرارتی ایله جریان ائده‌ن حیاتیمی بو گۆن «صدیق» مقدراتی‌نین مدنیتیمیزین تاریخ‌چیسی عُمرۆنۆن دوامی حساب ائدیرم.
«صدیق» آدی بیرده اونا گؤره منه چوخ عزیزدیر کی باشقالارینا نسبتاً منیم عُمر یولومدا اونون معلمِ عالیم و یول گؤستره‌ن آغ‌ساققال اوستاد کیمی داها چوخ پایی وار... منی چوخ سئویندیره‌ن، قلبیمی غرور حسی ایله دولدوران اودور کی اؤتۆب کچن 40- ایل عرضینده همین حیاتی اونودولماز اوستادیمین علم یولونو دوام ائتدیرمه‌گه چالیشیرام.