مباحث زبانشناسی و ادبیات تطبیقی و بویژه اتیمولوژی و ریشهشناسی و فقه اللغه و اشتقاق در سالهای پیش از انقلاب، بسیار سطحی، تنگنظرانه و مضحك بود كه از سیاست كلان «همسان سازی ملی» و «استحالهی قومی» رژیم وابسته نشأت میگرفت و بر اساس نگرش خطی ( Lineur ) به تاریخ، محققان وابسته سعی در القاء فرهنگ انقطاع از گذشته و تجرید و انتزاع از فرهنگ ( Culture ) و سیلان در آنچه كه تمدن ( Civilization ) مینامیدند، داشتند. اما پس از انقلاب و به بركت اخذ قوت و الهام از مبانی مترقی و معارف پیشتاز و ریشهدار انقلاب اسلامی، در نگرش غیرخطی و محوری ( Circlic ) به تاریخ، به تبلیغ خرافههای انقطاع «گذشته - حال - آینده» نقطهی پایان نهاده شد و این تئوری استعماری دامن برچید و زودا كه از هم بپاشد.
اینك رویكرد عظیم و سنجیده و سختهای به گذشته وجود دارد. «گذشته»ای كه در «حال» جاری است و جز این نمیتواند باشد و «فرهنگ زدایی» را نافی «تمدنپذیری» نیز میدانیم كه خود زاویهای پرتوافكن از اهداف جهانی نظامی مقدس جمهوری اسلامی نیز، است.
در زبانشناسی تطبیقی، فصل بسیار جذاب و شیرین و دقیق «اتیمولوژی» ناظری صمیمی بر اثبات این نگرش است كه متأسفانه در ایران، به دلیل سودجوییهای نابخردانه و متفاضلانهی نژادگرایان تنگنظر و واپسمانده، به كجراهههای بیفرجام و بدفرجام كشانیده شده است.
پژوهشگر فرهیخته، آقای دكتر محبت اسدیان، با تلاشی پر توش و توان، به فرخندگی سال مولا علی (ع) دست به پژوهشی اتیمولوژیك در نام مبارك «علی» زده است و با دقت در ظرایف و دقایق این كار، تلاش در سوق دادن فصل زبانشناسی تطبیقی به شاهراه پرتوافكنی فرهنگینه بر امت ما را دارد. این آلتایپژوه ماهر و در عین حال بسیار مسئولیتشناس، به نیكی از عهدهی بررسیهای تطبیقی از سومری باستان - كه طبق نظریهای نیای زبانهای اورال آلتای نیز به شمار میرود- تا اكدی و ایلامی در آمده است.
دكتر اسدیان، عشق شعلهور در درون خود به فرهنگ دیرپای تودههای مردم و بینوایان شهر و روستا را با پویایی دانشورزانه و نگرش پژوهشگرانهی نستوه عجین كرده است و بیگمان پژوهشگرانی كه به دور از شائبهی تعصب و تنگنظری و كوتاهبینی به مسألهی زبانپژوهی مینگرند، زحمت ایشان را بها خواهند داد و در دقائق پژوهش به بحث بیشتری خواهند پرداخت.
اسدیان، . اتیمولوژی كلمهی «علی – ایلیا»، 1379.