مجموعه شعر «اوره‌ییمده قالان بوش یئری » سروده‌ی سرکار خانم رقیه عبدیلی (سازاق) در 182 صفحه به قطع رقعی منتشر شد. دکتر ح. م. صدیق پیشگفتاری بر این اثر نگاشته‌اند که در زیر می‌خوانیم:

مجموعه شعر اوره‌ییمده قالان بوش یئری اثر سرکار خانم رقیه عبدلیلی سازاق

قادینلار، انسان توپلومونون یاری سایې و تعدادی اۏلاراق، هر زمان اجتماعی، سیاسی و مدنی دڲیشیک‌لیک‌لرده اؤنملی ایشلر گؤرمۆشلر. آذربایجان تاریخینده‌ده، چۏخلو قهرمان قادېنلار ظهور ائتمیشلر. آذربایجان خانیمی‌نین بارماقلارېندان سیزان اینجه صنعت اینجی‌لری دنیادا اۏلان مشابه‌لری آراسېندا تایسېز و نظیرسیزدیر. آذربایجان خانیمی عائله بیرلیڲی‌نی قورویان و عائله یاشامېنا اهمیت وئرن و عائله‌نین جمعیت آراسېندا تمیز معنوی ده‌یرلرینی اصرار ایله حفظ ائدن بیر اجتماعی عنصر سایېلېر. بونلارېن هامېسې ایله یاناشې قادېنلارېمېز آراسېندا شعر دنیاسېندا فعالیت گؤسترن، دینی و معنوی ده‌یرلریمیزی شعر دیلی ایله ابدیلشدیرن شاعره‌لر سایسېز حسابسیز، تاریخ صحیفه‌لرینی قېزېل خطلر ایله زینت وئرمیشلر و معاصر دنیامیزدادا، اؤلکه‌میزده شعر ساحه‌سینده آد قازانان و شعر مجموعه‌لرینه امضاء آتان بیلگین و اینجه روحلو شاعره‌لر آز دڲیلدیرلر.

الینیزده اولان کتاب، چاغداش شعریمیز فضاسېندا فعالیت گؤسترن خانیملار آراسېندان، اؤز اینجه روحو، تمیز و صاف آرې دیلی، جوشغون خیالی مقدس آرمان و آرزولاری ایله فرقلنن و درین محتوالی و مسئولیت حسلری ایله دولو اولان هجایی و سربست شعرلر یازان، سازاق تخلص ائدن، رقیه خانیم عبدیلی‌یه عائددیر.

اۏنون شعرینه کؤلگه سالان هاله، حیاتا، انسانا، وطنه، ملته و خلقه باخان فلسفی دونیا گؤرۆشۆندن بیر ایشېقلی صحیفه‌ کیمی گؤزه ده‌ییر. درین فلسفی دۆشۆنجه‌لر ایسه بورادا چۏخ ساده بیر دیل ایله بیان ائدیلیر. حتی، اۏ فلسفی مقوله‌لردن اۏلان عقل و عشق بحثینده هر زمان اۏلدوغو کیمی آرې و تمیز دیل ایله اشاره ائدیر:

قالمېشام عقل ایله عشق آراسېندا،

بونلارېن سولارې بیر آرخا گئتمیر.

هر دنسه بیرینی قیناماقدایام،

نه ایسه قیناغېم بیر ایشه یئتمیر.

(ص 54)

شعرینده ایشلتدیڲی بعضی تعبیرلر، ‌اۏنون دیلیمیزین اینجیلریندن نه قدر صمیمی و ماهرانه استفاده ائتدیڲینی گؤستریر. آشاغېداکی تعبیرلری یالنېز کتابین بیر نئچه صحیفه‌سیندن سئچمیشم:

گئدیش یۏلو (ص 19)، یئرلردن گؤیلره گؤینه‌مک (ص 23)، قیوریم باخېش (ص 24)، باشا چکمک (ص 45)، اورمک اوداسی (ص 63)، قارلانان دویغو (ص 64).

سازاق خانیمین شعرلری آراسېندا، بیر چۏخ مصراعلار دانېشېق کیمی، حیرت ائدیجی سلیس و تمیز دیلده یازېلمېشدېر.

سن منیم ساحلیم  سن، منیم سئلیم،

سن منیم دیزیمین گئدیش یولوسان،

ماهنیما توخونان سازیمین تئلی،

ساچېمی دارایان قووت قولوسان.

 

بو مصراعلار «تانری دا قیسقانیر» عنوانلی شعرده یئرله‌شیر. بو شعره پاک بیر معنوی عشق حاکمدیر، تۏپراغا، وطنه، ملّته و خلقه عشق، دیدرگین دوشن ائللر و اوبالارا عشق:

منیم طالعیمه بختیمه بیر باخ،

تانریدا قېسقانېر منی سن اۆچۆن،

اما آرخایېن اۏل، آرخایېن یاشا،

یاشارام سن اۆچۆن، اؤلرم سنچین.

 

من سنه قوربانام، سن منه فدا،

اۆره‌ڲیندن آلسېن اۆره‌ڲیم قادا،

عالملر بورونسه یئله طوفانا،

سازاغام اسمرم باشقا اوبادا.

شاعره‌نین آجیناجاقلی حادثه‌لره، ‌اینجه دیل و بدیعی بویالار ایله ادبی مهارتلی اشاره‌لری واردېر. مثال اۆچۆن بیر یئرده اۏنون بدیع علمینده «مراعات نظیر» دئییلن ادبی صنعتدن استفاده ائتمڲی گؤز اؤنۆنده‌دیر. آشاغېداکی مصراعلاردا سازاق، یئل، سو، آراز، قوروماق، یارېلماق و گؤل کلمه‌لرینی همین صنعت اساسیندا بیر یئره توپلامېشدېر:

آرازی آغلایېن گول قوروماسېن،

قوروسا اؤلرم آند اۏلسون جانا،

یارېلسا سازاغېن باغرې یارېلسېن،

یامان یئل گلمه‌سین آذربایجانا.

سازاق خانیمین سربست شعرلری‌ده، تام شعر قایدالارېنا اویان قالبلاردا یازېلمېشدېر. بورادادا ریتم، آهنگ، داخلی وزن، منطقی بؤلگۆ و ایچ اویاق واردېر. مثال اۆچۆن «یالان سئوگی ...» (ص 80) عنوانلی سربست شعرده اۏلدوغو کیمی اۏخوجو گئرچکدن شعر آدلانان قېرېق قېرېق یازېلارا بنزه‌میه‌ن بیر گئرچک شعر اۏخومانی حس ائدیر و سؤزلرده شعریت حال هواسی دویور. کتابین سونونا سالدېغې «طرح»لرده ده یئنه همین حال هوانی حس ائتمک اولور.

لال باخیشلار

زنبیل- زنبیل سؤز بازارېندا

سؤزلر ساتېلدې

آلېندې

سؤز قورتولدو

بازار باغلاندې

من قالدېم

لال باخېشلارېم قالدې

بیرده اللریمده

سوسقونلوق حقوقو.

من، بو قیسا اؤن سؤزۆ یازماق اۆچۆن، کتابی اۏخورکن، بۆتۆن مصراعلاری وطن سئوگیسی، حیات قېزغېنلېغې و ائللره باغلېلېق ایشېغې بورومه‌سینی حس ائتدیم. بیر خانیمین «عشق» سؤزۆنۆ ان یۆکسک معنوی آنلامدا ایشلتمه‌سینه حیران اولمایا بیلمیرم. سؤز یۏخ کی گله‌جک گۆنلریمیزده اۏنون شأنی، مهستی، خانیم پروین اعتصامی و مدینه گولگون شأنی کیمی یۆکسک و احتراما لایق شأن اولاجاقدېر.

 

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید