شاعری از شهر خدایان غزل
ابراهیم رضازاده
دل به سیلاب زدم گو ببرد آب مرا
مرد آبم نسزد بستر مرداب مرا
تپش قلب من از خاطر دریا نرود
هرچه با طعمه بدوزند به قلاب مرا
آه! من زخمی یک ظلمت هستی سوزم
برسانید کمی مرهم مهتاب مرا
باز هم خطبه بیداری خورشید بخوان
ای خروس سحری! تا بپرد خواب مرا
"بستر من صدف خالی یک تنهایی است"۱
قصه، گو باز از آن گوهر شبتاب مرا
ناظرم شاعری از شهر خدایان غزل
گم شدم در گذر حادثه، دریاب مرا۲
شخصیت معنوی شادروان استاد "ناظر شرفخانه ای" که از مقام علمی و فرهنگی برجسته ای برخوردار است، را نمی توان به راحتی ترسیم کرد. برای این که قلم، قدرت و حساسیتی را می طلبد که از عهده نگارنده این سطور خارج است. از سوی دیگر زندگی هیچ شاعری را نمی توان با نوشتن زندگی نامه ای که به روایات و مشاهدات عینی متکی است، به تصویر کشید. چرا که زندگی این افراد نه تنها برای دیگران، بلکه برای نزدیکترین شان قابل درک و لمس نیست.
لذا زندگی شاعر را تنها می توان از اشعار وی که شاعر با آنها زیسته است، فهمید.
شاعر "اورمو دریاچه سی" - محمد رضا ملکپور متخلص به ناظر و مشهور به ناظر شرفخانه ای - یکی از شاعران و صاحب نظران طراز اول معاصر ادب و زبان ترکی آذربايجانی است. وی شاعریست فاضل و ادیبی است که در فهم دقایق زبان و ادبیات ترکی، فارسی و عربی دستی توانا داشته است.
زنده یاد "ناظر شرفخانه ای" در میان ادب دوستان به ویژه دوستداران ادب غنی ترکی آذربایجانی از محبوبیت فراوانی برخوردار است و آنان که از محضرش استفاده ها برده اند، از طرز گفتار و شیوه رفتارش بسیار نکته ها آموخته اند.
استاد ناظر در فضیلت اخلاقی اهل اجتهاد است نه ادعا و اهل تواضع است نه تفاخر.
نه، من پیچک نی ام بر دامن هر خار و خس پیچم
سهی سرو سر افرازی ز سروستان تبریزم
دل من خانه مهر است و خالی از کدورت ها
ز مهر دوست سرشارم، ز لطف عشق لبریزم
ز شعر آبدارم جوهر جان می شود جاری
از آن مقبول خلقم، گرچه از اقبال ناچیزم۳
با این اوصاف دیگر نیازی به نگارش زندگی نامه شاعر نداریم چرا که واقعی ترین زندگی نامه را خود شاعر در مجموعه شعرهای خود بازگو کرده است:
جاری شدم چون شهد و شکر در زبان شعر
تا تلخکام، کس نشود از بیان من۴
با تمنای مغفرت از درگاه حضرت حق برای روح بلند استاد "ناظر شرفخانه ای" سالشمار زندگی و فهرست آثار ایشان را ذکر می کنیم:
۱۳۱۷/۳/۲۳: تولد در بندر شرفخانه شهرستان شبستر
۱۳۲۳: آغاز تحصیلات ابتدایی در دبستان دقیقی شرفخانه
۱۳۲۹: اتمام پایه ششم ابتدایی در روستای دریان شبستر و آشنایی با کتاب معروف ثعلبیّه ملا محمد باقر خلخالی و اشعار طنز میرزا علی اکبر معجز شبستری
۱۳۲۹: آغاز تحصیلات عربی در مدرسه طالبیه تبریز ( جامع المقدمات، سیوطی، حاشیه ملا عبدالله و ...) و استفاده از محضر نحوی معروف؛ میرزا علی اکبر نحوی تبریزی و آشنایی با استاد محمد حسین شهریار در همان مدرسه
۱۳۳۱: هم زمان با تحصیل، آغاز تدریس جامع المقدمات
۱۳۳۳: ورود به حوزه علمیه قم و اقامت در مدرسه حاج ملا صادق و سپس مدرسه حجتیه.
تحصیل در دوره سطح شامل؛ لمعتین، شرایع، مطول، رسایل، مکاسب، کفایه و... به مدت ۹ سال.
۱۳۳۶: سفر به کشور عراق و زیارت عتبات عالیات به همراه والده اش در نوزده سالگی
۱۳۴۱: شرکت در کلاس های خارج فقه و استفاده از اساتید به نام حوزه؛ آیةالله سیّد محمّد باقر سلطانی و آیة الله شیخ احمد کافی الملکی (کافی) و...
۱۳۴۲: قبولی در دوره کارشناسی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و استفاده از محضر اساتید به نام دانشکده؛ دکتر احمد مهدوی دامغانی، دکتر ابوالقاسم گرجی و محدّث اورموی.
۱۳۴۶: اخذ مدرک کارشناسی فقه و مبانی حقوق اسلامی و تدریس در دبیرستان های ارس، البرز، باختر و مهر باختر تهران و همکاری با دکتر حسن احمدی گیوی و دکتر رفیعیان در همان مدارس.
۱۳۵۰ - ۱۳۴۸: خدمت در ارتش با درجه افسر وظیفه در تهران و تبریز.
۱۳۵۲: اقامت در شهر کرج و ایجاد دفتر خانه اسناد رسمی در کرج.
۱۳۵۴: اخذ مدرک کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه تهران.
۱۳۵۴: رهسپار به سرزمین وحی(مکه و مدینه) به عنوان مدیر کاروان.
۱۳۵۸: سفر به ترکیه، کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و انگلستان.
۱۳۶۲: تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (دروس ادبیات عرب و فقه و حقوق اسلامی).
۱۳۶۴: تاسیس انجمن ادبی فرخی یزدی به اتفاق چند تن از شعرای نامی شهر کرج که بعد به انجمن شعر و ادب کرج تغییر نام پیدا کرد.
۱۳۷۰: سفر علمی - ادبی به کشور جمهوری آذربایجان و شرکت در کنگره نظامی گنجوی و دیدار با شعراء و نویسندگان نامی آذربایجان به سرپرستی زنده یاد علی آذرشاهی "آتش"، میرزا حسین کریمی مراغه ای، رضا پاشازاده مراغه ای، عسگر شاهی زاده اردبیلی، زنده یادان آذر مازندرانی و دکتر بهروز ثروتیان.
۱۳۷۵ - ۱۳۶۴: شرکت و اداره جلسات ادبی ( هفتگی) شعرای آذربایجانی مقیم کرج.
۱۳۷۵: تاسیس و ریاست انجمن ادبی آذربایجان شهر کرج.
۱۳۸۲ تا ۱۳۹۵: سفر به آمریکا جهت دیدار فرزندان (۴ بار).
۱۳۹۴- انتخاب دیوان ترکی به عنوان کتاب برگزیده "جشنواره کتاب برتر استان البرز"
۱۱ شهریور ۱۴۰۰: شدت بیماری و انتقال به بیمارستان حضرت قائم شهر کرج.
۱۶ شهریور: وفات، ساعت ۳:۳۰ بامداد در بیمارستان حضرت قائم کرج.
۱۶ شهریور ۱۴۰۰: بعد از ظهر، انتقال پیکر به شهر تبریز.
۱۷ شهریور ۱۴۰۰: بعد از ظهر، خاکسپاری در آرامستان وادی رحمت قطعه مفاخر و هنرمندان شهر تبریز.
فهرست آثار استاد به زبان های فارسی، ترکی و عربی؛
الف) آثار فارسی:
۱ - حماسه ها (مجموعه شعر)، کرج
۲ - زمزمه ها (مجموعه شعر)، کرج، ۱۳۵۸.
۳ - مرهم مهتاب (مجموعه شعر)، انتشارات اندیشه نو، تهران، ۱۳۸۰.
۴ - دیوان فارسی (شهر سپیده)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۴.
۵ - شهر شاعرانه مهتاب (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۹.
۶ - شکوفه های مخملی (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۴.
۷- جادو گری از نظر اسلام (پایان نامه دوره کارشناسی)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۵.
۸ - کلیات دیوان فارسی، انتشارات یاس بخشایش، ویراست پنجم، قم، ۱۳۹۹.
ب) آثار ترکی:
۱ - اولدوزلو دنیز (مجموعه شعر)، انتشارات معرفت گلزار، تبریز، ۱۳۷۲.
۲ - شئهلی سحر (مجموعه شعر)، انتشارات اندیشه نو، تهران، ۱۳۷۷.
۳ - ماهنی لی چای (مجموعه شعر)، قم، نشر نوید اسلام، قم، ۱۳۸۰.
۴ - دیوان فارسی ناظر شرفخانه ای، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۳.
۵ - اوره ک چیرپینتی سی (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۸.
۶ - سون ایستک لر (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۹.
۷ - حیکایه لر، طنز لر و یئنی غزل لر (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۳.
۸ - کلیات دیوان ترکی ناظر شرفخانه ای، انتشارات یاس بخشایش، ویراست پنجم، قم، ۱۳۹۹.
ج) آثار عربی:
راهنمایی ادبیات عربی،۲ جلد، تهران، ۱۳۴۶.
_________
۱- این از هوشنگ ابتهاج "سایه" است.
۲- دیوان فارسی، ص۶۰.
۳- دیوان فارسی، ص ۹۱.
۴- دیوان فارسی، ص ۱۸۹.